Masterproef ingediend tot het behalen van de academische graad van Master in de Stedenbouw en Ruimtelijk Planning
Deze masterproef onderzoekt stadsvernieuwingsprocessen in de stad Kortrijk over een periode van dertig jaar, sinds 1990, waarbij nagegaan wordt hoe deze de groei van de stad hebben gestimuleerd. Hierbij wordt de toepassing van het instrumentarium van het Vlaams Stedenbeleid inzake stadsvernieuwing in de stad onderzocht. Enerzijds wordt er gekeken naar welke stadsvernieuwingsmiddelen werden ingezet en verkregen door Kortrijk en voor welke projecten deze werden ingezet; en anderzijds welke drijfveren Kortrijk had om stadsvernieuwing te initiëren en de Vlaamse instrumenten te gebruiken, en hoe deze motieven, al dan niet, verschillen met de Vlaamse stedelijke beleidsintenties.
Deze vragen werden beantwoord aan de hand van een uitgebreide analytische literatuurstudie in combinatie met enkele interviews. De masterproef is opgedeeld in drie delen. Het eerste hoofdstuk omschrijft de context waarop het onderzoek verder bouwt, hierbij wordt de Vlaamse ruimtelijke aanpak ingeleid en de stad Kortrijk gesitueerd. Het tweede hoofdstuk omvat de analyse waarbij een ontleding gebeurde van het instrumentarium van het Vlaams Stedenbeleid sinds 1990 en bekijkt hoe deze telkens werden aangewend door Kortrijk. De stad maakte gebruik van alle opgesomde middelen, en realiseerde innovatieve projecten. De positie van Kortrijk als centrumstad speelt hierin een grote rol, maar eveneens is de aanwezigheid van lokale capaciteit binnen de stad van belang. Het tweede deel van de analyse onderzoekt de vijf stadsvernieuwingsprojecten van Kortrijk die door hun complexiteit en integrale karakter toelieten de drijfveren van de stad Kortrijk te achterhalen om stadsvernieuwing te initiëren. Tevens werd er gekeken naar hoe deze ambities (niet) overeen stemmen met de Vlaamse Stedenbeleidsintenties. Hieruit kon geconcludeerd worden dat de stadsvernieuwingsprojecten aansluiten op de Vlaamse ambities en deze eigenlijk altijd onrechtstreeks vervullen doordat de Kortrijkse intenties andere klemtonen leggen in functie van de lokale problematieken. Ook had de stad geen eenduidige beleidsintentie waarmee de stadsprojecten werden uitgevoerd. Beide stellingen bewezen een bewegingsvrijheid in het instrumentarium van het Stedenbeleid, het bood eerder een kader waarbinnen de stad kon inzetten op eigen problematieken en ambities. Het derde hoofdstuk beantwoordt de hoofdonderzoeksvraag en concludeert dat de groei van Kortrijk via stadsvernieuwingsprocessen kon gebeuren aan de hand van verschillende sporen. Naast het ontvangen van diverse Vlaamse subsidies en het bezitten van een grote lokale capaciteit, speelde ook de aanwezigheid van een sterke strategische visie mee, als de ambitie om innovatieve stadsvernieuwing te realiseren, verder bouwend op de bestaande context. Kortrijk heeft een organische manier van omgaan met stadsvernieuwing waardoor deze heel gevoelig is aan trends, nieuwe uitdagingen en veranderingen in de tijd. Op die manier speelt de stad kort op de bal.
Hieronder enkele figuren uit de thesis.
Schematische ruimtelijke voorstelling van Kortrijk en omgeving.
Kaart met situering van de besproken projecten.
Tijdslijn van het Vlaams Stedenbeleid en de realisaties in Kortrijk.
